Een half jaar gelden werd aan ons condor-studenten gevraagd: Wat is journalistiek voor jou? ‘Je hoeft er nu nog antwoord op te geven, maar begin alvast met erover na te denken’. Nu is de tijd daar om een antwoord te formuleren op deze vraag en toch is het na een halfjaar moeilijk om hier nou zo een-twee-drie antwoord op te geven. Wel hebben wij in de tussentijd een reis afgelegd die ons heeft geholpen om stapje voor stapje dichter bij dit antwoord te komen. We hebben gefilmd op Prinsjesdag, we hebben gemonteerd, gefilmd, onderzoek gedaan, met eigen producties gekomen, lezingen en opnames bezocht en we hebben uiteindelijk het SEAL-project binnengesleept. We hebben zoveel ondernomen, gezien en geleerd dat het terugkijkend bijna niet te bevatten is, hoeveel er is gebeurd.

Wat is journalistiek volgens anderen?

Bij het vinden van de betekenis van journalistiek kwam ik eerst (zoals gebruikelijk) bij Wikipedia uit. Bij het artikel over journalistiek wordt de volgende definitie gebruikt:

”Journalistiek is het verslag doen van nieuws. Een journalist verzamelt en verwerkt het nieuws voor de lezer, kijker of luisteraar. Journalistiek is de discipline van het verzamelen, controleren, rapporteren en analyseren van het nieuws. Een journalistiek bericht dient in eerste instantie antwoord te geven op de vragen wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe (=de vijf W’s + H). Er bestaan twee belangrijke vormen van journalistiek: de feiten zo neutraal en objectief mogelijk doorgeven, of ze juist duidelijk voorzien van commentaar. Er bestaan overigens verschillende andere definities van de journalistiek. Bijvoorbeeld: journalistiek bedrijven betekent zich bezighouden met het bijeenbrengen, verzenden, verspreiden, becommentariëren van nieuws en inlichtingen en met het beschrijven van gebeurtenissen. Het publiceren hiervan gebeurt in diverse media.”

Alles wat hier boven genoemd is heeft met journalistiek te maken en vind ik relevant voor het vak op zich. Uit deze tekst ben ik het vooral eens met het stuk dat er verschillende andere definities van het vak zijn. Ik ben het heel erg met deze zin eens, omdat ik vind dat de journalistiek iets beweeglijks is, iets wat zichzelf over de tijd heen aanpast om te kunnen overleven en de samenleving te kunnen bedienen. Net zoals de Nederlandse taal heeft de journalistiek een enorme ontwikkeling meegemaakt sinds de 17e eeuw en staan de regels ook niet in steen geschreven. Dan zijn er ook nog altijd Kovach en Rosenstiel, zij hebben het boek ‘The Elements of Journalism‘ geschreven. Dit boek wordt als toonaangevend gezien en onderscheid negen hoofdprincipes:

• De eerste verplichting van de journalistiek is het dienen van de waarheid.
• Haar eerste loyaliteit ligt bij de burgers, niet bij organisaties.
• Het wezen van het journalistieke vak is de verificatie van feiten en beweringen.
• De beoefenaren moeten onafhankelijk zijn van degenen over wie zij berichten.
• De journalistiek moet dienen als een onafhankelijke controle van de macht.
• Zij moet een forum verschaffen voor het openbare kritiek en debat.
• Zij dient ernaar te streven zaken van belang te presenteren als interessant en relevant.
• Zij moet het nieuws begrijpelijk maken en in de juiste verhoudingen plaatsen.
• Journalisten moeten hun persoonlijk geweten kunnen volgen.

Dat er niet een simpele standaardformule voor journalistiek bestaat is wel duidelijk, al zijn buitengrenzen en bepaalde minima wel aangegeven, maar binnen deze grenzen en minima is het voor iedere persoon weer anders wat hij onder dit vak verstaat.

Wat is dan journalistiek voor mijzelf?

Journalistiek is voor mij een verhaal vertellen waar mensen iets aan hebben, eigenlijk is de journalist verhalen-verteller. Het verhaal dat je brengt moet interessant genoeg zijn dat lezers/kijkers geboeid blijven en ook gaan nadenken over wat ze hebben gelezen. Bij het lezen van dit verhaal mag best een discussie ontstaan, dit is zelfs het beste wat er kan gebeuren! Als mensen een discussie aangaan over artikelen, dan denkt men tenminste na over de gebeurtenissen om hun heen en in de wereld. Als een journalist mensen kan laten nadenken vindt ik dat hij zijn vak excellent verstaat. Een tijdje geleden kreeg ik ook te horen dat journalistiek geen entertainment was, gedeeltelijk ben ik het hier wel mee eens, maar toch is de scheidingslijn (in het veranderende medialandschap) tussen journalistiek en entertainment steeds minder belangrijk (een voorbeeld is dat sommige groepen nieuws niet binnenkrijgen over Trump, als de uitspraken die hij doet en het commentaar wat hierop gegeven wordt niet een bepaald ‘entertainment-gehalte’ hadden) . Dat kruisbestuiving tussen de twee belangrijk (en misschien ook noodzakelijk) is, is een sterke overtuiging van mijzelf nu wereldwijd gevreesd wordt voor ‘ontlezing’. Hier laat ik het bij wat betreft de journalistiek in zijn algemeen.

En op dit moment?

Ik merk bij mijzelf na dit afgelopen halfjaar, dat ik meer van schrijven houd dan ik had verwacht toen ik aan deze opleiding begon. Naast het schrijven vindt ik ook het filmen reuze interessant, dit heb ik zowel verkend bij persoonlijke projecten, als bij Prinsjesdag en bij het SEAL-project. De diepte ingaan vind ik heel fijn en zelden ben ik ook kort van stof, dat komt omdat ik mensen een uitgebreid verhaal mee wil geven. Ik wil dat mensen meegevoerd worden in een verhaal en daarna zelf zo zijn ‘geactiveerd’ dat ze zelf meer willen weten. Dat ik lang van stof ben, is zowel een voordeel als een nadeel van me, omdat ik daardoor moeite heb met woordlimieten. Ook merk ik bij mijzelf dat correct Nederlands gebruiken in mijn artikelen af en toe nog lastig is, maar daar ben ik mee bezig. Bij het produceren aan het begin van dit halve jaar was ik mij nog niet bewust van het kiezen van een doelgroep voor artikelen, dit bewustzijn is er nu wel veel meer ingekomen. Bij het filmen en monteren kon ik goed mijn ei kwijt en hebben het commentaar van Julian Klop en ervaring uit de praktijk goed geholpen om mijn vaardigheden hierin te verbeteren. Ik heb tijdens het begin van het halve jaar veel getwijfeld en dat heeft mij toen erg tegengehouden (met erop uit gaan en produceren), maar die twijfel is nu veel minder en dit helpt  mij om toch meer op papier te zetten.

Wat zijn nou belangrijke dingen die verbeterd zijn of die nog verbeterd moeten worden?

• Bewustzijn, ik ben mij al veel bewuster geworden (over de producties die ik maak, bijvoorbeeld een doelgroep selecteren), alleen zit deze eigenschap nog niet helemaal op het niveau waar ik het op zou willen.
• Aantekeningen maken, ik merk dat ik hier een beetje laks in ben, gelukkig voor mij zijn er ook audio-opnames tegenwoordig.
• Filmen, ik had voordat ik begon me de opleiding nauwelijks ervaring met filmen, hier is nu wel verandering in gekomen en daar ben ik ook heel blij mee, natuurlijk leer ik wel de hele tijd bij en dat is ook fijn!
• Monteren, voor deze opleiding had ik nog nooit gemonteerd, nu is dat wel anders. Ook hier (net zoals bij filmen) geldt dat ik dit razend interessant vind en hier veel meer mee wil doen, ook al heb ik hier al veel geleerd.
• Discipline, bij mijzelf merkte ik dat de discipline aan het begin van de studie ver te zoeken was, maar ik heb ondertussen wel meegekregen dat ook al spelen emoties op, ben je gesloopt, moe of heb je er geen zin in, je toch wat zal moeten doen en dat vind ik wel één van de meest belangrijke lessen die ik heb meegekregen tot nu toe.
• Samenwerken, aan het begin van het jaar was ik vooral nog met eigen projectjes bezig (op Prinsjesdag na), maar na het begin van SEAL-project waren we als groep in één keer op elkaar aangewezen. Doordat wij de klus als groep moesten klaren leerde ik hoe je in de praktijk bij zo’n project met elkaar samenwerkt en hoe je elkaars sterke punten goed kunt gebruiken om elkaar aan te vullen.