De mensen in Catalonië hebben altijd een sterke drang naar autonomie gehad. Deze drang leidde op 1 oktober 2017 tot een referendum over haar onafhankelijkheid. Dit referendum heeft veel stof op doen waaien in zowel Catalonië, alsook in de rest van Spanje.

Wat zijn eigenlijk de redenen voor de Catalanen om uit Spanje te willen?

De Catalanen zijn in cultureel opzicht verschillend van hun landgenoten op het Iberische schiereiland. Taal is een belangrijke factor in dit culturele verschil. De Catalaanse taal stamt van oorspronkelijk van het latijn af, net zoals Spaans en Frans, maar is wel degelijk verschillend van deze talen (al ligt Catalaans dichter bij de Franse, dan bij de Spaanse taal). Tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) werd de Catalaanse taal verboden door toenmalige leider Francisco Franco. Franco’s maatregelen hebben geleid tot het ondergronds gaan van deze taal en werd pas opgelost na het democratisch worden van Spanje in 1978. Taal is daarentegen niet de belangrijkste factor. Veel Catalanen geven aan dat economische motieven meestal belangrijker voor hun zijn. Het Catalaanse volk wil zelf graag beslissen waar hun belastinggeld naartoe gaat en hoeveel er uitgegeven wordt, Catalonië is namelijk één van de rijkste regio’s van Spanje en levert ongeveer 20% van het BNP. Dat Catalonië zo’n groot percentage van het BNP levert is ook één van de hoofdredenen voor de centrale regering in Madrid om tegen afscheiding van deze regio te zijn. Afscheiding zou voor Madrid een zware klap betekenen omdat Spanje nog herstellende is van de financiële crisis waar het land een paar jaar geleden in verkeerde.

Maar wat is de historische achtergrond achter een Catalaanse staat?

De Catalanen verwezen in de aanloop van het referendum meermaals naar het historische graafschap Catalonië. De graafschap had zich los weten te maken van het Frankische rijk, nadat het eerder was veroverd op het Kalifaat van de Omajjaden. In 1192 werd in Barcelona de Corts Catalanes opgericht, dit was één van de parlement-achtige organisaties in Europa. Het doel van deze organisatie was eerst om de koning van raad te voorzien, maar in 1283 werd besloten dat de Corts alle wetten eerst moesten goedkeuren voordat zij uitgevoerd werden en in 1299 werd besloten elk jaar te vergaderen. De Corts werd in 1714 opgeheven nadat de belegering van Barcelona had geleid tot een centraal gezag vanuit Madrid. Tegenwoordig wordt het Catalaanse parlement gezien als opvolger van de Corts.

En wat is de situatie op dit moment?

Na het uitroepen van de onafhankelijkheid werd Carles Puigdemont (voormalig leider van Catalonië, zie foto) uit het ambt gezet door de regering in Madrid en vluchtte hij naar België met een paar ministers. Na zijn vlucht werd door de Spaanse regering een Europees, nationaal en internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd, wegens rebellie. In Spanje staat hier een maximumstraf van 30 jaar celstraf op. In de tussentijd is het arrestatiebevel ingetrokken, maar heeft Puigdemont aangegeven af te willen reizen naar Denemarken, als hij dit doet wil Spanje hem alsnog op laten pakken. De situatie tussen Catalonië en Madrid blijft gespannen, omdat de ingelaste verkiezingen van 21 december  geen eenduidig uitsluitsel gaven voor wat er met de regio moet gebeuren. Bij de verkiezingen haalde de pro-Spaanse partij ERC de meeste zetels, maar de partijen die juist afscheiding van Spanje willen wonnen juist de meerderheid van de zetels in totaal (70 van de 135).