Brexit zorgt voor veel ophef in de Iers-Britse grensregio. Het Goede Vrijdagakkoord bewaard namelijk sinds 1998 de rust in Noord-Ierland, na een lange periode van geweld en aanslagen. Nu er een harde grens dreigt te ontstaan lijkt de vrede in deze uithoek van Europa op het spel te staan. ‘John’ (gefingeerd, echte naam bekend bij de redactie) claimt lid te zijn van de New IRA en doet zijn verhaal.

Het is een koude novembernacht als ik een groepje Jongeren tegenkom in een pub op ongeveer elf kilometer van de grens met Ierland. Het zijn gezellige jongens van een jaar of twintig en ze komen niet dreigend over. De sfeer in de pub slaat daarentegen om zodra de naam Londonderry genoemd wordt. Deze naam is namelijk de protestantse variant van de stadsnaam (London)Derry. De politie staat op dat moment ook nog eens op de stoep. De pub hoort namelijk al gesloten te zijn. Eén van de jongeren vertelt dat ze bewapend zijn en dat als de politie binnen komt het vechten wordt.

De politie vertrekt even later weer, na door de barman te zijn afgewimpeld. De sfeer bedaard weer en John vertelt over de term Londonderry: ‘’Laat er geen misverstand over bestaan, er zit geen London in Derry. Je ziet nu al aanslagen voor Brexit en we zijn niet bang om hier mee door te gaan. De frequentie zal alleen maar toenemen”, vertelt John, terwijl hij nog een slok Guinness neemt. “Dit is eindelijk waarop we gewacht hebben. Het Verenigd Koninkrijk zal uit elkaar vallen. Schotland zal onafhankelijk worden en Ierland eindelijk verenigd, met of zonder geweld. De Engelsen hebben ons al honderden jaren gekoloniseerd en Brexit is de ideale kans om ons eindelijk van hun te ontdoen’’

Aanslagen

Met de aanslagen voor Brexit doelt John op de moord op Lyra McKee. Deze Noord-Ierse journalist werd op 18 april 2019, tijdens rellen in Derry/Londonderry, doodgeschoten. De dader is vermoedelijk lid van de New IRA. Maar hoe groot is deze dreiging van de New IRA nou echt? Professor Richard English (Queens University Belfast) denkt dat het niet zo storm zal lopen: “De huidige IRA was al een tijdje voor Brexit actief. Ze zullen ook zeker profiteren van een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland. Ze hebben dan namelijk meer doelwitten om aan te vallen. Door de polarisatie die Brexit heeft versterkt kunnen ze waarschijnlijk ook op meer sympathie rekenen. Wat we niet moeten vergeten is dat we echt niet zoveel geweld te wachten staan, als dat er in de jaren ’70 of ’80 aan de hand was.’’

De polarisatie rondom Brexit en de verheerlijking van de IRA lijkt zich vooral onder jongeren af te spelen. Op internet worden op (onder andere) fora en chatrooms vaak Anti-Britse (en pro-Ierse) berichten en memes geplaatst. Maar in welke mate speelt deze verheerlijking onder jongeren? English denkt dat een gedeelte van de jongeren vatbaar is voor deze boodschap: ‘’Er zijn een aantal jongere nationalisten die te jong zijn om de verschrikkelijke consequenties van gewapend conflict te herinneren. Voor sommige van hun – een minderheid – is er misschien een aantrekkingskracht in militant republikanisme. De meerderheid van de nationalistische gemeenschap zal daarentegen nooit een nieuwe golf van geweld steunen.’’

Militant republikanisme leeft bij een select groepje jongeren in de grensregio, maar hun aantal blijft toch zeer beperkt. Een grote meerderheid van de inwoners zien daarentegen geen heil in het opstoken van geweld. Zij proberen daarom ook hun doelen op vreedzame manieren te bereiken.